Historia ZHP i Skautingu

Daty :

 

1857.02.22 – w Londynie rodzi się Robert Stephenson Smith Baden-Powell (założyciel ruchu Skautowego na Świecie).

1888.10.01 – urodziny Olgi Drahonowskiej (późniejszej żony Małkowskiego).

1888.10.31 – urodziny Andrzeja Juliusza Małkowskiego.

1907r. – pierwszy obóz dla chłopców na wyspie Brownsea.

1908 – Robert Baden-Powell pisze i wydaje książkę pt. „Scauting for Boys”.

1910 – Andrzej Małkowski tłumaczy książkę „Scauting for Boys” na „Skauting – system wychowania młodzieży”.

1911 – Andrzej Małkowski wydaje rozkaz o powołaniu pierwszych drużyn skautowych w Polsce:     1. Lwowska Drużyna Skautowa     2. Lwowska Drużyna Skautowa     3. Lwowska Drużyna Skautek

1912 – wprowadzenie hasła „Czuwaj” przez 3 Lwowska Drużynę Skautową – drużynowa Olga Drahnonowska-Małkowska; zaprojektowanie krzyża harcerskiego przez ks. Kazimierza Lutosławskiego.

1913 – powstanie pierwszej męskiej drużyny w Białymstoku.

1915 – powstanie pierwszej żeńskiej drużyny w Białymstoku.

1918 – powstanie Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP).

1919 – Andrzej Małkowski ginie w katastrofie na statku „Chaonia”; powstanie Hufca Białystok.

1935 – Zlot jubileuszowy – 25-lecie ZHP w Spale.

1939.09.27 – powstanie Szarych Szeregów.

1941 – w Kenii umiera ze starości Robert Stephenson Smith Baden-Powell.

1943.03.26 – Akcja pod Arsenałem (odbicie i śmierć Jana „Rudego” Bytnara; śmierć Aleksego„Alka” Dawidowskiego; organizator odbicia – Tadeusz „Zośka” Zawadzki).

1945.01.17 – rozwiązanie Szarych Szeregów.

1996 – przyjęcie ZHP do światowych organizacji skautowych WOSM i WAGGGS

2000 – Zlot ZHP w Gnieźnie

2007 – Zlot ZHP w Kielcach

——————————————————————————————————————————————————————-

Początki – skauting (1900+)

Korzenie skautingu sięgają roku 1900, gdy podczas stoczonej w południowej Afryce wojnie burskiej w mieście Mafeking oblegany był gen. Robert Stephenson Smith Baden-Powell. Oblężenie trwało ponad siedem miesięcy, obleganym brakowało amunicji, żywności, ale przede wszystkim żołnierzy. Wtedy to Baden-Powell postanowił, że aby odciążyć swoje wojsko część obowiązków (m.in. służbę kurierską i wartowniczą) przekaże młodym (12-14 lat) chłopcom. Efekty były zaskakujące – w wyniku powierzenia odpowiedzialności i obdarzenia zaufaniem chłopcy swoje zadania spełniali z zaangażowaniem i pomysłowością, często skuteczniej niż dotychczas regularne wojsko. Gdy zatem po powrocie do kraju B.-P. dowiedział się, że jego książką („Aids to scouting”) interesuje się organizacja młodzieżowa, zdecydował się dostosować jej treść do poziomu wiekowego chłopców 12-14 lat. Zorganizował w tym celu w 1907 r. eksperymentalny obóz na wyspie Brownsea. Tam powstały podstawowe zasady skautingu, które zostały ujęte w podręczniku „Scouting for Boys” (wyd. 1908). Książka ta zyskała olbrzymią popularność, w wyniku której w 1910 B.-P. porzucił służbę wojskową i zajął się skautingiem.

Oczywiście pomysły metody skautowej nie były czymś absolutnie nowym – B.P. przyznaje się do czerpania obficie z różnych kultur, doświadczeń wojskowych, praktyki pedagogicznej i wielu innych źródeł. Jednakże ujęte w jedną całość dały coś, co było na tyle nowatorskie, a przede wszystkim skuteczne, że jedna, niezbyt gruba książeczka stała się początkiem olbrzymiego, wielonarodowego ruchu.

Skauting szybko zyskuje formalne struktury – męski WOSM (World Organization of the Scout Movement) w 1920 oraz żeński WAGGGS (World Association of Girl Guides and Girl Scouts). Członkiem – założycielem obydwu organizacji był ZHP.

Początki – harcerstwo (1909 – 1918)

Twórcą harcerstwa w Polsce jest Andrzej Małkowski. Wśród wielu, którym wpadł do głowy przeszczepienia skautingu na nasz grunt, Małkowski był pierwszym, który zapoznał się ruchem skautowym tak dogłębnie (był m.in. autorem pierwszego tłumaczenia na polski podręcznika Baden-Powella, lata 1910-1911). O jego roli zadecydował również jego udział w trzech wpływowych organizacjach młodzieży – „Sokole” (towarzystwo krzewienia kultury fizycznej), „Zarzewiu” (przygotowującym młodzież do zbrojnej walki o niepodległość) i „Eleusis” (propagującej zasady abstynencji od alkoholu, tytoniu, kart oraz kobiet); warto przy tym zauważyć, że gdy Małkowski uczynił z tych organizacji bazę, z których wyrosło późniejsze harcerstwo, to i ideały tych organizacji odbiły się na kształcie harcerstwa. W końcu decydujący wpływ na rolę Małkowskiego miało jego zaangażowanie w skauting, oddanie się idei skautowej. Będąc organizatorem harcerstwa był jednocześnie wzorowym harcerzem, a swoją działalnością dał dowód jednej z podstawowych zasad skautingu – jeden zdecydowany i zaangażowany człowiek może zdziałać bardzo wiele.

Okres przedwojenny to kształtowanie się ponadczasowych zasad wyróżniających harcerstwo wśród rodziny skautowej. Powstaje Krzyż Harcerski (1912), Hymn Harcerski (1911), a także terminologia – harcerz, harcerstwo, zastęp, drużyna, etc. (1912). Podczas I Wojny Światowej drużyny harcerskie pełniły role łączników, zwiadowców, sanitariuszy, a także żołnierzy (Harcerski Pluton Zwiadu pod dowództwem Stefana „Grota” Roweckiego). Ich wkład nie był jednak szczególnie pamiętny – harcerstwo było niezorganizowane, było tak naprawdę wieloma oddzielnymi ruchami, opartymi na tej samej książce, lecz często bardzo różnie ją interpretującymi. Zaczęło się w trakcie wojny jednoczyć oraz usamodzielniać się – w 1916 spora część organizacji harcerskich zaboru rosyjskiego łączy się w ZHP, które w 1918 stanie się trzonem ogólnopolskiego związku harcerskiego